مقدمه: مطلبی که مشاهده می فرمایید، برنامه ای است که با همکاری سایت هنر و موسیقی و جناب تورج نگهبان تحت عنوان سیری در ادبیات اهنگین ایران ، تهیه شده و بصورت نوشتاری خدمت شما ارائه می شود. این اولین برنامه ای است که خدمت شما ارائه می شود و در آینده ای بسیار نزدیک در کنار این مطلب نوشتاری، این برنامه ها بصورت فایل صوتی هم در اختیار علاقمندان قرار خواهد گرفت. هدف از تهیه این برنامه های مشترک، نقد و پژوهش در زمینه موسیقی و سیری تاریخی و دقیق در موسیقی ایران است. امید است که این همکاری تداوم یابد و علاقمندان موسیقی ایران هم از این رهرور استفاده لازم را ببرند. ممنون و سپاسگزار خواهیم شد که ما را در هر چه بهتر ارائه کردن این برنامه ها یاری کنید و از نظرات خود ما را بهره مند کنید
با سلام و درود فراوان خدمت همراهان و عزیزانی که در برنامه "سیری در ادبیات آهنگین ایران" با ما همراه می شوند و به هم به بررسی می نشینیم. این برنامه همزمان در تارنمای "هنر و موسیقی" که با کوشش آقای فرشاد عابدینی سپهر و امیدرضا میرصیافی، در یک فضای پژوهشگرانه بسیار دقیقی تا آنجایی که من بررسی کردم اجرا می شود. من قبلا با این تارنما آشنا نبودم ولی رفته رفته احساس کردم یکی از تارنما ها و یک از مجموعه های درست و دقیقی در جمع آوری خبرها است. ما هم به عضویت این مجموعه در می آییم. غرض و آرمان همه ما پیشبرد موسیقی کلاسیک ایران و همچنین هماهنگ کردن موسیقی کلاسیک ایران با آن تازگی ها و نکات جذابی که در موسیقی جهان هست و اینکه این موسیقی را از حالت یکنواختی بیرون آوریم.
همانطور که می دانید آقای بابک بختیاری با ما در این کار همراه است، همینطور آقای علی، آقای میرصیافی، خانم فروغ بهمن پور، آقای اسدی و تصویرگر خوب ما آقای هشترودی که ما را همراهی و یاری می کنند. امروز در برنامه گزارش آقای بابک بختیاری را خواهید شنید.
به مناسبت ورود به این تارنما (هنر و موسیقی) گوشه ای از تصنیف "وطن" با صدای "محمد معتمدی" و آهنگسازی و تنظیم مجید درخشانی که بسیار زیبا است، و هفته گذشته از طریق تلفن و توسط جناب امیدرضا میرصیافی معرفی شد را خدمت شما به مناسبت آغاز این همکاری ارائه می کنیم:
نام تصنیف: وطن
آهنگ و تنظیم: مجید درخشانی
آواز: محمد معتمدی
با عرض شرمندگی که این ترانه بسیار زیبا با صدای محمد معتمدی، را بطور کامل پخش نمی کنیم. متاسفانه نام شاعر این اثر را به خاطر نمی آورم ولی تلفیق شعر و موسیقی در آن به خوبی صورت گرفته است که آقای معتمدی (خواننده این اثر) به خوبی از عهده آن برامده اند. به یقین در آینده از طریق تارنمای "هنر و موسیقی" با ایشان مصاحبه ای خواهیم داشت که حتما شما را در جریان می گذارم.
اما در این قسمت از برنامه با جناب بابک بختیاری گفتگویی خواهیم داشت که هفته گذشته به دلیل حجم گسترده برنامه موفق نشدیم ایشان را در برنامه داشته باشیم. همچنین عکسهایی از استاد علی تجویدی از قبل مانده است که هنوز فرصت نکرده ایم آنها را در برنامه نشان بدهیم.
در روزهای آینده چند سالروز را از جمله سالروز درگذشت محمودی خوانساری (2 اردیبهشت) و همچنین سالروز سیاوش زندگانی را در پیش داریم. به همین منظور گوش می دهیم به سخن بابک بختیاری که از درونمرز با ما خواهد بود و اطلاعات بیشتری را با ما در میان خواهد گذاشت:
تورج نگهبان: سلام بر شما جناب بابک بختیاری، من تورج نگهبان هستم.
بایک بختیاری: سلام بر شما جناب تورج نگهبان و همینطور سلام بر جناب میرچی و تمام هموطنانم در سراسر دنیا.
تورج نگهبان: جناب بابک بختیاری استدعا می کنم که شما برنامه این هفته خودتان را آغاز کنید. می دانم که دو سالروز را در پیش رو داریم و می خواهم که اطلاعاتی در این زمینه ارائه کنید.
بابک بختیاری: بنده پیشاپیش سالروز تولد شما را که در روز 7 اردیبهشت ماه است به شما تبریک عرض می کنم . امیدوارم که سایه شما همیشه بالای سر نسل جوان باشد و خدماتتان در تاریخ همیشه و همیشه ثبت بماند و خداوند سلامتی و تندرستی خدمت شما عنایت بفرماید.
تورج نگهبان: سپاسگزارم
بابک بختیاری: همانطور که جمعه هفته قبل اشاره کردید ما دو فیلم تهیه کردیم که یکی از منزل استاد تجویدی است که در روز اول عید گرفته شده است و فیلم دیگر از منزل استاد جلیل شهناز است که یک ویژه برنامه به مناسبت عید سال 1385 توسط دوست ارجمندمان جناب هشترودی و بهمن اسدی تهیه شده است. همچنین فیلمهای متعددی از استاد پرویز یاحقی، استاد حسین یاحقی، استاد مهدی خالدی و استاد ابوالحسن صبا و.. که این مصاحبه ها ادامه دارد و قرار است مصاحبه هایی نیز با استاد بیژه ترقی، استاد فضل الله توکل و.. انجام شود و من این نوید را به تمامی بینندگان می دهم که فیلم های جامعی از تاریخچه فعالیت این بزرگان و تا آنجا که امکان داشته باشد از نوازندگی این اساتید تهیه بشود که هر چه زودتر به دست شما برای پخش خواهد رسید. دیگر اینکه در روز اول اردیبهشت ماه سالروز درگذشت ملک الشعرای بهار است که در حال نزدیک شدن به این روز هستیم. همچنین 18 فروردین ماه سالگرد وفات رحیم قانونی است. رحیم قانونی و فرزندش جلال قانونی از اولین نوازندگان قانون در شیراز بودند که این ساز را احیا کردند که بعدها بوسیله استاد مصداق در هنرستان موسیقی ترویج شد که استاد مصداق کتابی هم در زمینه ساز قانون تالیف کردند. من در برنامه های آینده مطالبی را در مورد ساز قانون که مهجور هم واقع شده است خدمت بینندگان عرض خواهم کرد. رحیم قانونی در 18 فروردین سال 1324 در شیراز فوت کرد. همچنین اولین سالگرد درگذشت استاد اسماعیل نواب صفا هم بود که متاسفانه همانطور که بینندگان عزیز می دانند ما در سال گذشته در چنین روزهایی استاد نواب صفا را از دست دادیم. نواب صفا یکی از ترانه سرایان بسیار موفق بود که در کنار همدوره های خود نظیر استاد بیژن ترقی ، استاد تورج نگهبان، استاد معینی کرمانشاهی، استاد نیر سینا و استاد رهی معیری و خیلی از بزرگان شعر و ادب که دستی در ترانه سرایی داشتند که مرحوم نواب صفا در کنار اینها با بزرگترین آهنگسازان به ویژه در برنامه گلها فعالیت مستمر داشت که ایشان با استاد تجویدی، پرویز یاحقی و مهدی خالدی حدود 45 ترانه ساختند و به جامعه عرضه کردند. روز 2 اردیبهشت ماه اولین سالروز درگذشت سیاوش زندگانی است که متاسفانه ما ایشان را سال پیش از دست دادیم و همچنین در چنین روزی (2 اردیبهشت) در سال 1366 محمودی خوانساری را از دست دادیم و 2 اردیبهشت مصادف است با سالروز درگذشت این دو هنرمند که یکی با پنجه های شیرین و دیگری با صدای مخملین و نوا و تحریرهای زیبایش یک حال و ویژگی خاص در آواز داشت.
تورج نگهبان: کاملا صحیح است. اگر موافقت کنید من آخرین کار سیاوش زندگانی را که 2 اردیبهشت سالروز درگذشت ایشان است پخش کنم. البته می شود گفت که این روزها سالگرد جاودانگی ایشان است برای اینکه هیچ وقت فراموش نمی شوند. در آن روز جسم ایشان از میان ما رفت ولی یادشان و آثارشان و خدماتی که سیاوش زندگی در طول عمر کوتاهش و یا محمودی خوانساری به جامعه و بخصوص به موسیقی مملکت کردند (آن نوع موسیقی که مردم دوست دارند)، همیشه با ما خواهد بود. در آخرین روزهایی که در ایران بودم و می خواستم به آمریکا بیایم، یک روز در تهران که هم سیاوش زندگانی و هم من دل گرفته بودیم و نشسته بودیک که سیاوش زندگانی گفت که من آهنگی دارم که فکر می کنم الان موقعیت خوبی است که من بنوازم و تو روی آن کلام بگذاری. سیاوش زندگانی این آهنگ را می نواخت و لذتی می برد. من حدود 10 سالی بود از این کار خبر نداشتم تا اینکه یک روز یک خانمی به من تلفن کردند و عنوان کردند که یکی از نزدیکان سیاوش زندگانی هستند و گفتند که این اثر را خوانده اند. می خواهم با دقت گوش کنید. اولا به سبک خود سیاوش زندگانی نواخته شده است و دیگر اینکه ارکستراسیون آن بسیار ساده و خوب هست و این خانم هم فالش نخوانده اند و از عهده آن برآمده است. البته در اینجا خانم مهین ناصربخت هم با همکاری آقای محمد حیدری و شهراه صفازاده این اثر را خوانده اند. این کار را الان در اختیار ما است و درود می فرستیم به روان پاک ایشان و با هم این ترانه را گو ش می دهیم.
تورج نگهبان: ملاحضه می فرمایید جناب بابک بختیاری. این ترانه ای که شنیدید وصف حال من و سیاوش در آن زمان بود. می گوید:
خرابم ای غم بیا!
بیا ! بیا ! به چشمم بیا!
ببین دل اتش گرفت چو اشک ماتم بیا
نه کس که دل خبر کنم
از این که گریه سر کنم
به یاد او سحر کنم
نه باده ای نه ساغری
شراب شادی آوری
که لب ز باده تر کنم
به هر حال یادش بخیر. من وقتی این آهنگ را گوش می دادم، ان ویولنی که زدند دقیقا از روی سبک سیاوش زندگانی کپی برداری شده است و چقدر هم خوب زده اند. همانطور کمانچه و تار را هم خوب زده اند یعنی اگر سیاوش زندگانی، زنده بود در همین حدود می نواخت. یعنی آن موقع هم که برای من این آهنگ را نواخت، به همبن گونه نواخت. این ترانه به طرز عجیبی این مسئله را برای من زنده می کند.
بابک بختیاری: لازم است خدمت بینندگان عزیز عرض کنم که سوم اردیبهشت ماه برابر است با سالروزدرگذشت بهمن ایربد، مدیر و موسس مجله موزیک ایران. مجله موزیک ایران، مجله ای است در مورد موسیقی ایرانی و تا حدودی هم موسیقی غربی که خرداد ماه سال 1331 اولین شماره آن منتشر شد و تا سال 1353 انتشار آن ادامه داشت و با درگذشت بهمن ایربد در اردیبهشت سال 1353، این مجله دیگر به کار خود ادامه نداد. مجله موزیک ایران هر ماه نت های تصنیف هایی که در آن ماه ضبط شده بود و از رادیو پخش شده بود را در مجله چاپ می کرد و در دسترس علاقمندان قرار می داد. لازک به تذکر است که در آن زمان دو مجله در رادیو با نامهای مجله "رادیو ایران" و مجله "موسیقی رادیو ایران" منتشر می شد. اتفاقا الان یکی از نسخه های مجله "موسیقی رادیو ایران" که مربوط به آذر ماه سال 1340 است (از خانم شیرین یاحقی هم تشکر می کنم که این مجله را در اختیار بنده قرار دادند) و در این مجله مطلبی در مورد ترانه ای نوشته شده است که شعر آن متعلق به شما است و آهنگ آن را زنده یاد ابراهیم سرخوش ساخته اند و ایرج هم این ترانه را در دستگاه سه گاه خوانده است.
تورج نگهبان: فکر م یکنم منظور شما مجله "رادیو تهران" باشد که سردبیر آن دوست عزیزمان ناصرالدین شاه حسینی بود که من از اینجا به ایشان سلام عرض می کنم. جلد این مجله نارنجی رنگ بود که چند شماره هم از آن منتشر شد و خاطرم هست زمانی که (سالهای 1337 و 1338) ترانه من بین همه جایزه گرفت (ترانه "عشق من برتر از اندیشه خود در خیال است و بتی ساخته ام..) و راجع به من و مهندس همایون خرم خیلی قلم فرسایی کرده است.
بابک بختیاری: به هر صورت در آن زمان سه مجله در مورد موسیقی انتشار می یافت. یکی مجله "رادیو ایران" و دیگر مجله "موسیقی رادیو ایران" و یکی هم همانطور که اشاره کردید مجله "رادیو تهران" که نتها و کلام تصنیفهای آن دوران را در مجله همراه با شرح حال اساتید موسیقی و اخبار و گزارشهایی در مورد موسیقی چاپ میکرد که بسیار بسیار زیبا بود که امروزه اگر کسی این مجله ها را در اختیار داشته باشد، گنجینه بزرگی است. یکی از رویدادهایی که در ماه اردیبهشت است و در برنامه های آینده در مورد آن بحث خواهیم کرد، سالروز تولد استاد رهی معیری است. رهی معیری ، همانطور که خودتان بهتر می دانید و بیشتر از بنده صاحب سخن هستید، خدمات بسیار چشمگیری در زمینه موسیقی ایران انجام دادند که ما باید در برنامه مختلف در این مورد بحث بکنیم. من در اینجا از حضور شما و بینندگان مرخص می شوم تا در هفته های آینده بصورت مفصل تر به این مباحث بپردازیم.
تورج نگهبان: بسیار سپاسگزارم ار شما جناب بابک بختیاری. سلام من را به همه دوستان برسانید.
این گزارش در تاریخ 27 فروردین سال 1385 در سایت هنر و موسیقی منتشر شده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر